Moda Iraunkorra: fast fashionaren aurkako borroka
María Clè Leal, Eduardo Loreto, Rocío Sánchez, Airí Ferrer, Aitor Álvarez, Ary Rowshan eta Uxue Castrillok planetako bigarren industria kutsatzaileenaz eta haren hurrengo erronkez hausnartzen dute
2018an, NBEk ingurumen-larrialdia adierazi zuen modaren industrian, planetako kutsatzaileenatariko bat. Bost urte lehenago, Daccan, Bangladesheko hiriburuan, izandako tragediak agerian utzi zituen fast fashionaren arazoak. Ekoizpen-eredu bizkorra da, prezio oso eskuragarrietan saltzen diren produktuen etengabeko aldaketan oinarritzen dena, eta, beraz, etengabeko kontsumoa eta baztertzea sustatzen dituena, balio-katean zehar sortzen den inpaktua kontuan hartu gabe. Izan ere, munduko janzkien kontsumoa, Global Fashion Agendaren arabera, 102 milioi tonara irits liteke 2030ean, eta horrek pertsonako 11.86 kilo urtean kontsumitzea ekarriko du. Europan, gaur egun, 11 kilo arropa botatzen dira pertsona bakoitzeko urtean (5.8 milioi tona guztira), eta ehun horien % 38 soilik birziklatzen dira.
Moda iraunkorrak industrian paradigma aldatzea proposatzen du. Produktu batek diseinatzen eta egiten den unetik merkaturatzen, erabiltzen eta baztertzen den arte izango duen gizarte-, ingurumen-, kultura- eta ekonomia-inpaktua kontrolatzea dakar. "Diseinuaren eta modaren munduan gardentasun handia egon behar da egiten dugun guztian. Eta kontsumitzaileak kalitatez erosi behar du. Kalitatez eta prezio egokian erosten baduzu, ekoizpen-kateko protagonista guztiek gizakiarentzat onargarriak diren baldintzetan kobratzeko eta lan egiteko aukera izan dezaten, moda jasangarriago baten aldeko apustua egiten duzu», adierazi du Eduardo Loretok, 2006az geroztik Bilbon bizi den diseinatzaile venezuelarrak. "Jasangarritasuna hasieratik hasten da, diseinatzen duzun moduan eta erabiltzen dituzun materialetan. Horrela, bezeroa hezteaz hitz egiten da. Egokiena bezeroari jasangarria izango den produktu bat eskaintzea litzateke, baina, horretarako, ikerketa asko behar da oraindik", gaineratu du Rocio Sánchezek, Bilbao International Art and Fashion (BIAF) erakundearen ordezkaria.
-
Enpresen etorkizunaMunduko bigarren industria kutsatzaileena izan arren, modaren sektoreko protagonistek azken urteotan zerbait aldatzen ari dela sentitzen hasi dira. "Enpresek beren egituraren beharrezko alderdi gisa hartu beharko dute jasangarritasuna, duela 10 urte marketin digitalarekin eta sare sozialekin gertatu zen bezala. Jasangarritasuna kontuan hartzen ez duten enpresek ez dute merkatuan iraungo eta porrot egingo dute", azpimarratu du Airí Ferrerek, Euskadiko 'Fashion Revolution'eko koordinatzaileak. Munduko 90 herrialdetan 100 talde baino gehiago biltzen dituen mugimendu global hau duela 9 urte sortu zen, Daccako eraikina behera etorri zenean eta 1.000 pertsona hil zirenean. "Jasangarritasuna gizartearen etorkizuna da. 20 urte barru orain baino iraunkorragoak izango garela ziur nago. Nik beti esaten dut Espainiak, ia gauza guztietan, 20 urteko atzerapena daramala herrialde eskandinaviarrekiko, eta uste dut aurrera egingo dugula han egiten den ildo beretik jarraituz. Bidea markatuta dago eta modaren industria bide hori hartzera behartzen ari da, etorkizuneko enpresak jasangarriak izango dira edo ez dira izango", azpimarratu du Aitor Álvarezek, Basq Companyren sortzaileak. Material birziklatuzko zapatilak ekoizten dituen eta prozesuan ahalik eta iraunkortasun handiena bilatzen duen enpresa da.
-
Etika eta kontsumoaInplikatutako guztiek uste dute gutxi hitz egiten dela iraunkortasun sozialaz, hau da, marken etikaz eta kontsumitzailearen ohiturez. Hori aldatzeko faktorerik zailena dela uste dute. "Gero eta gehiago dira daukaguna gehiago estimatzeko, gehiago ez kutsatzeko eta armairu denboragabeagoak izateko bat egiten ari diren pertsonak. Guk, hain zuzen ere, denboragabekeria defendatzen dugu», adierazi du Ary Rowshan persiar jatorriko diseinatzaileak, duela 20 urtetik Euskadin bizi denak eta Bazzari bildumaren sortzaileak, beste proiektu batzuen artean. "Jasangarritasunak zeharkakoa eta iraunkorra izan behar du. Pixkanaka-pixkanaka jendea kontzientziatu behar dugu produktu iraunkorrak kontsumitzeko, ez bakarrik moda. Uste dut une ezin hobean gaudela hasteko eta honek iraungo duela. Jakin behar dugu gutxiagorekin bizi daitekeela, eta komeni dela zoriontsu egingo zaituen moda baten alde egitea», uste du Uxue Castrillok, diziplina anitzeko artista eta El Mono proiektuaren sortzaileak. Gutxiago kontsumitu du, hobeto kontsumitu' filosofia hori beste esparru batzuetan ezarri daiteke, ez soilik modan. Egia da modan modu bizian kontsumitzera bultzatu egin dela, inolako beharrik izan gabe. Nik beste guztiari egokitu dakiokeen moda-filosofia bat proposatzen dut, erosketak egitetik bidaia bat egiteraino edo argia xahutzeraino. Zure bizitzako esparru guztietan erabili daitekeen kontzientzia sortu behar da», amaitu du María Clè Lealek.
